Verslag Bekerwedstrijd Aris de Heer – Santpoort
Door Martin, secondant-webmaster

Ik ben nou niet bepaald de aangewezen persoon om dit te vertellen, maar toevallig werden er twee Engelse en één Schotse partij gespeeld. Met mijn half-Schotse vrouw en mijn voorliefde voor het Engels kan ik toch wat commentaar geven! Helaas kwam mijn tegenstander niet naar Middenbeemster. Hieronder een “live” verslag (zonder engine) van de partijen. Voor verbeteringen: reageer vooral onderaan dit artikel!

Thomas – Mick Mulder
Standaard Engels tegen 3. d5, toch wel in de mode dit jaar.

Engels is een positionele opening waarbij wit veel keuzes heeft:

• Waar komt de zwarte loper te staan?
• Waar ontwikkel je de a-toren?
• Zet je druk op de open c-lijn met snel b4, of ga je rustiger b3–Lb2?

Voor zwart geldt:
* Waar zet ik mijn paarden?
* Speel je c6 maar blokkeer je het damepaard?
* Probeer je de witte loper te ruilen via Le6, Db7, Lhe? Dat kost veel tijd is het dat waard?

Paul Verkooijen – Jelle van den Broek
Wit speelt damegambiet, maar dit belandt in een voor mij bekende Engelse stelling.
Paul speelt goed in op zijn gebrek aan wedstrijdritme: hij houdt het simpel en stelt snel dameruil voor. Helaas kan wit niet aannemen; de tweede bordspeler blijkt vertraagd en mogelijk absent. Er móet gewonnen worden.

Danny Boots (debutant) – Rob de Roode
Het is duidelijk dat Danny veel leert: hij schakelt moeiteloos van e4 naar een passieve Schotse opening als zwart. Toch is ervaring cruciaal in lange partijen. De dynamiek tussen openingszetten en tactieken zit soms in je vingertoppen. Ik vind Lg5 voor wit daar een goed voorbeeld van—duizenden partijen waarin dit voorkomt, maar alleen aan tafel met 1:40 op de klok komt de zwakte écht bovendrijven. De loper verdedigt niet mee, en na Le7 moet je elke zet controleren of je e4-pion niet geslagen wordt.

Vanavond is de witte e4-pion lesgeld voor onze debutant. Wie weet of hij zijn “studieschuld” ooit terugbetaalt?

Bord 1 (zet 7)
Wit kiest voor de dubbele diagonaal: b3–Lb2. Zwart wil ruilen, maar wit speelt Te1 en Lh1 om dat te voorkomen. Zelf won ik hier weleens mee, maar die loper op h1 lijkt mank en kan door thema’s zorgvuldig te kiezen eigenlijk nooit écht meedoen. En als je niet wilt ruilen met de andere witte loper: wat dan? Een paardruil is onmogelijk en pionwinst meer geluk dan wijsheid.

Eens kijken of ik vanavond Engelse les krijg…

Helaas kwam mijn partij niet verder dan één zet. Mijn enige externe overwinning is een regelmentaire.

Bord 3 (Paul)
Wit hergroepeert en speelt Dd1—duidelijk dat hij wil winnen. Maar Paul kiest voor Dh5 en kondigt hiermee een koningsaanval aan. Uitstekend tegen het Engels, al kost zoiets veel tijd en waarschijnlijk nog een paar wilde zetten.

Bord 4 (zet 10)
Onze student staat na een uur spelen een pion achter, heeft twee stukken geruild en geen centrum­pionnen meer. Plannen in de war, geen logische opbouw en stukken staan ongemakkelijk. Zwart heeft initiatief, maar nog geen stukken voorbij de zesde lijn. Het echte schaken begint nu: elke zet is tactisch, en zwart moet risico’s nemen om te winnen.

Les 2 voor Danny: hoe houd je het hoofd koel met een pion achterstand en verloren initiatief?

Bord 1 (zet 14)
Thomas speelt f6 en e5—een pionnenketen tegen Lb2, terwijl de andere loper op h1 tegen drie paarden aankijkt. Lh6 dwong Te1 af, maar met Pf3 (in plaats van e3–Pf2, zoals ik graag doe) staat de toren klem. Met …Lb4 veroorzaakt zwart meteen problemen. Nog niet dodelijk, maar wit moet wel ergens heen. Nee, dit was niet de bedoeling… kan ik uit ervaring zeggen.

Bord 4 (zet 15)
Lesgeld betaald: dames en een toren geruild. Zwart heeft geen ontwikkelde stukken meer. Lc8, Pb8 en Ta8 lijden allemaal onder Pb5! C6 en a6 zitten dicht, de gewonnen torenlijn kan voorlopig niet ingezet worden. De pion op b7 wankelt en de loper op c8 kan niet uitrukken. Geeft dit voordeel? Mijn gevoel zegt ja, maar hoe precies? Staat het echt vast? Gaat zwart in tempodwang? Genoeg om slechte zetten uit te lokken…

Bord 3 (zet 13)
Paul voelde de bui hangen en ruilt dames. Kan wit rustig afwachten, of speelt hij na …16… Pxe5 f4 om te winnen?

Bord 1 (zet 14)
Na 1,5 uur spelen heeft …Lb4 ervoor gezorgd dat wit de zwarte lopers moest ruilen. Nu de zwarte loper op h6 hulpeloos staat, wint de dame een pion. Wit had dit niet gepland, en het lijkt dat Pc5 de beste zet was. Hij is gedekt, maar vervolg zetten lijken niet voorbereid. Mijn gevoel zegt dat die nu ongedekte pion op b7 giftig kan zijn voor het paard.

Bord 3 (zet 14)
Geen f4, meer ruilvarianten dienen zich aan. Paul manoeuvreert ons naar een onbedreigde beker­overwinning, zo lijkt het.

Bord 4 (zet 16)
Danny kiest Te3; hij denkt zeeën van tijd te hebben na Pb5, maar niet overmoedig worden. Een pionoffer is snel gedaan als je al een pion extra hebt, en brengt je in problemen!

Bord 3 (zet 18)
Wit speelt Td5 en zet zwart onder druk. Als zwart zou ik lang nadenken of dit goed of slecht voor wit is. Doel is de e4-pion op te eten zodat Lg2 eindelijk mee kan doen. Is …c6 niet genoeg om dit de kop in te drukken? Er zijn nog genoeg kandidaat­zetten: Te8, Pc4… Paul kiest …c6, maar zijn trillende hand verraadt dat hij niet gerust is op de geïsoleerde pion die ontstaat. Tad1 lijkt te langzaam; de toren op d5 is kwetsbaar. Toch Tad1?! …Ld6! Als wit wil winnen, moet het nú gebeuren. Maar hoe?

Bord 1 (zet 21)
Zwart slaat op b7 en ruilt de Lh1 tegen een paard om de boel bijeen te houden. Oef… spannend!

Op bord 2 is de tijd verlopen—jamm­er dat dit waarschijnlijk het verschil maakt. Bij gelijke stand bepaalt de hoogstgeplaatste bordoverwinning het resultaat: als Thomas remise speelt, geeft bord 2 ons voorsprong. Paul of Danny sleept het dan binnen met een remise.

Bord 3 (zet 25)
Na ruil komt niet altijd huilen. Zwart ruilt af, de aanval stokt en Paul biedt strategisch remise aan. Wit wijst af en toont dat hij móet winnen: snel b4. Weinig zwaktes voor zwart, maar wit voelt zich sterker. Ik hou van zulke moedige keuzes: bereid zijn op je bek te gaan, hè? “Desperate times call for desperate measures.”

Bord 4 (zet 18)
Les 3 voor Danny: remise maken! We hebben er zeker één nodig. Danny wint de pion hard terug en houdt zwart in de tang. Na pionwinst moet hij remise aanbieden…
… Ah, jammer, zwart kent de klappen van de zweep en speelt direct …Le6. We zijn er nog lang niet! “It’s not over till the fat lady sings.”

Bord 3 (zet 29)
Wit zoekt een gunstig eindspel: f4 gespeeld, e5 versterkt Lg2. Paul heeft nog 43 minuten; geen foutjes permitteren.

Bord 1
Geen grote problemen, al zijn de geïsoleerde pionnen op c- en a-lijn zorgenkindjes. Thomas’ partij is wat “onkarakteristiek gedegen”—niet bepaald de tactische dynamiek die zijn stijl kenmerkt.

(22:27)
Santpoort speelt sterk, gedegen en bijna foutloos. Ik vind het minder overtuigend: Paul en Danny’s tegenstanders snappen dat ze móeten winnen.

Als Thomas verliest, mogen bord 3 en 4 niet verliezen; sterker nog, één van hen moet winnen. Dat zie ik nu niet gebeuren. Ik vertrouw nog het meest op bord 1—een bijna 0.0-evaluatie.

De klok staat op alle borden in ons voordeel, complimenten Danny! De sfeer is gespannen, maar op geen enkel bord zien we grote aanvallen.

Bord 3
Paul gaat met 40 minuten de eindfase in. Wit heeft betere kansen, maar is het genoeg?

Bord 4
Pion terug, maar zwart is beter ontwikkeld. Tc3 leidt wel tot pionwinst, maar de toren staat slecht. Gaat zwart daar met klein voordeel de eindfase in?
(Zet 24) Zwart wint weer een pion dankzij de toren op c3 die niet genoeg druk uitoefent. Danny haalt hem weg—maar is het nu “too little, too late”?

Bord 3
Na verder ruilen heeft wit zijn centrumvrijpion, maar weinig manoeuvreerruimte. De koning op een zwart veld is bijna niet weg te jagen. Remise komt dichterbij, maar opletten blijft geblazen!

Bord 1
Thomas combineert verdediging met tegendruk—goede keuze. Wit moet op zijn tellen letten; hij duikt onder de 15 minuten.

Bord 3 (zet 36)
Lopers geruild: toreneindspel. Er is altijd wat om op te letten!

Bord 4
Lastig, heel lastig om hoofd koel te houden.

Om door te gaan mogen Thomas en Paul niet verliezen.

Bord 3 (slotfase)
Elke koningzet is een dreiging én een zwakte. Ik waag me er niet aan, maar vermoed remise. Paul speelt op ervaring en vermijdt koningsvorken.

Zo’n stelling voelt als een wandeling door een mijnenveld op een zonnige dag: overzichtelijk maar gevaarlijk.

Maar Paul vind de echte zwakte (de vrijpion). Hij zet hem vast met zijn koning en heeft net iets meer ruimte met zijn toren. Heel secuur zet de toren losse pionnen onder druk en wit moet al snel kiezen welke te verdedigen.

De extra pion op de koningsflank kan doorbreken en de situatie wordt voor wit al snel onhoudbaar. Hij geeft op! en daarmee wordt het 2-0!

Bord 1 (slotfase)
Thomas zijn tegenstander komt in tijdnood maar staat nog een pion voor. Tijd om te laten zien waarom hij op bord 1 speelt. Zenuwen spelen mee: een simpel schaakje (Da1) kost hem 1:30, nog 3:40 over. Remise of winst? De klok gaat essentieel ‘m worden. Pion achter en de enige zwakte— de geïsoleerde b-pion— wordt niet bedreigd.

Hij weet wat hij doet, maar foutloos? De witte dame gaat op avontuur, Thomas vindt originele verdediging: Tc7 Db5… maar een misrekening: Tc8! Dameverlies voor Thomas, oef… en hij geeft op.

Daarmee is het beslist want ongeacht de uitslag op bord 4 zijn we door. Dit doordat er bij een 2-2 uitslag er naar de eerste 3 borden gekeken wordt, en dat is in ons voordeel. We zijn door!

Verslag en commentaar van Thomas
Natuurlijk ben ik vooral blij dat we door zijn naar de volgende ronde, alleen vind ik het jammer dat ik daar zelf niet aan heb kunnen bijdragen deze keer. Na de opening was ik zoals wel zo vaker meer dan tevreden over mijn stelling en dacht mijn tegenstander behoorlijk klem te hebben gezet. Totdat hij een bevrijdend pionoffer zag waarna het stellingsbeeld drastisch wisselde waarna ik wat gedrukter kwam te staan. Na nog wat onnauwkeurigheden werden de moeilijkheden groter
en nadat ik verzuimde naar een
(slechter) eindspel af te wikkelen besliste een kleine combinatie.
In de Bremer variant van het Engels volgden we minimaal 11 zetten de theorie. Pas op zet 12
was 12. Lh3 een zet die ik niet meer in de databanken kon terugvinden. Wel gespeeld waren bijvoorbeeld 12.. a5, 12. Pd5 en 12. Tfd8
Overigens vindt het variantenmonster 12. Lh3 een van de betere mogelijkheden maar er is dus blijkbaar nog veel speelbaar in deze stelling.
Datzelfde variantenmonster vindt overigens ipv 15.. De7 ,

Pd4 beter met als mogelijk vervolg 16. Lxd4, exd4 17. Pc5, Lxc5 18. Txc5 , c6 en zwart staal een fractie beter. Na 18. Pc5 heb ik lang naar 18..Pd4 gekeken. Hoewel dat objectief niet de beste is, blijft zwart wel wat actiever dan in het partijverloop. Na 19. Pxb7 was ik 19.. Td7 van plan, uiteindelijk koos ik voor 18. Lc8 omdat ik toch de witte koningsloper wilde afruilen. Een kwestie van verkeerde taxatie blijkbaar.
We waren het er over eens in de analyse na afloop dat het in de fase daarna allemaal nog een tijd binnen de remise marge was, maar dat het voor wit prettiger spelen was dan voor zwart. En de tijd tikte wel voor mijn tegenstander harder weg dan voor mij. De grootste fout was 32. Da1+ terwijl een uitnodiging tot het ingaan van een beter eindspel met 32.. Dd5
betere praktische kansen had geboden, zeker toen mijn tegenstander nog maar 3 a 4 minuten had. Ook zaten er dan afwikkelingen naar een paardeindspel. Weliswaar met een pion minder, maar recentelijk nog tijdens het Voorjaarstoernooi te Purmerend wist ik zo’n eindspel
met enige moeite te keepen.
Hierna ging het helemaal rap bergafwaarts, de kleine combinatie met Tc8+ had ik in mijn vooruitberekening gemist.
Maar goed we zijn nog in de race en dan hopelijk wel de kansen grijpen!

Partij en commentaar Danny
Ik mocht als vierde man invallen in het bekerteam, een eer natuurlijk en een mooie ervaring. Helaas zorgde de spanning voor een klein openingsslippertje, die ik gelukkig vrij snel weer recht kon zetten. Uiteindelijk wist mijn tegenstander met 95% accuracy in het eindspel de overhand te pakken. Ik was zelf niet ontevreden over mijn spel, op een paar zetten na. Ik scoorde 88%. Door het gelijkspel telde onze pot niet mee voor de eindscore, maar dat maakte de ervaring niet minder want daar kwam ik na zo’n vier uur schaken om 23:50 pas achter.

1. e4 e5 2. Nf3 d6 3. Nc3 Nf6 4. d4 exd4 5. Nxd4 Be7 6. Be2 O-O 7. O-O Re8 8. Bg5 

Loper g5 gaat hier natuurlijk niet, maar met hartslag 180 werd het mij iets te veel hier. Ik werd wat blind en dacht toen in een opwelling dat het verschil tussen lopen f4 of loper g5 niet zoveel uitmaakte. Echter, zeker omdat ik vaak schots speel, is lopen f4 hier veel logischer, of een rustig zet als toren e1. Nxe4 9. Bxe7 Qxe7 10. Nxe4 Qxe4 11. Bf3 Qe7 12. Re1 Qxe1+ 13. Qxe1 

Van alle varianten die ik doorgerekend had hoopte ik dat mijn tegenstander voor deze verleidelijke keuze ging. Ik krijg hierdoor in ruil voor mijn pion een betere stelling en kon zo ook mijn pion weer terugwinnen. Rxe1+ 14.Rxe1 Kf8 15. Nb5 Na6 16. Re3 Rb8 17. Rc3 

Pxa7 gaat hier niet, want na loper d7 gevolgd door c6 zou het paard verloren gaan. Met toren c3 win ik mijn pion terug. c6 18. Nxd6 Be6 19. a3 Ke7 20. Ne4 h6 21. h4 Rd8 22. Kf1 

Tot nu toe ging het eigenlijk geheel gelijk op, maar ik had hier al g3 moeten spelen om mijn pion te ondersteunen.  Rd4 23. Ke2 

Dit is een fout van mij, ik zag f5, waardoor mijn pion op h4 hangt, niet aankomen. We hadden hier nog geen tijdsnood, maar zo’n 20+ minuten over. Het pionnenspel kan mij nog wel eens in de war brengen omdat ik deze zetten over het hoofd zie als ik niet genoeg de tijd neem. f5 24. Ng3 Rxh4 25. Re3 Kf7 26. Rc3 g5 27. Kd2

Hier is het belangrijk om de koning actief te houden, op e3 of d4. Ik zette hem hier neer om mijn loper vrij te krijgen en schaakjes te voorkomen, maar dat is hier van minder belang omdat er een pion op de h-file wordt klaargestoomd. Daar wilde ik via de eerste rang heen, maar dat duurt te lang.

Rd4+ 28. Rd3 Rxd3+ 29. Kxd3 g4 30. Be2 Kf6 31. Kd2 Nc7 32. Nf1 h5 33. g3 Kg5 34.f3 f4 35. fxg4 Bxg4 36. Bxg4 Kxg4 37. gxf4 Kxf4 38. Ke2 Ne6 39. Kf2 Nd4 40. c3

Nf3 (40… Nf5 41. Kg2 Ne3+ 42. Kf2 Nxf1 43. Kxf1) 41. Kg2 * 0-1

Mijn tegenstander speelt het goed uit. Gelukkig is mijn boek ‘Silman’s complete endgame course’ door Jeremy Silman afgelopen week op de deurmat belandt, dan kan ik daaraan werken. Goed om de volgende ochtend te lezen dat we toch door zijn naar de halve finale dankzij de mooie overwinning van Paul! 

__________________________________________________

Partij en commentaar van Paul:

[White “Santpoort”] [Black “Paul”]