Als je ouder wordt, worden er alsmaar meer herinneringen in je brein opgeslagen. Daar ga je mee leven.  Als je nog ouder wordt dreigen ze wel langzaam een beetje te vervagen. Voor sommige herinneringen niet erg. Die leiden slechts tot schaamte. Maar voor vele wel jammer. Herinneringen aan mooie, spannende, blij-makende momenten in je leven. Die wil je koesteren. Fijn als er nu iets gebeurt wat zulke herinneringen doet opborrelen.

Op de clubavond van 9 januari was dat zo. De partijen Wouter-Ab  en Sven-Ron wekten mooie herinneringen aan eigen leuke schaakmomenten in het verre verleden.

Bij Wouter- Ab al na 2 zetten. 1 d4 d5 2 c4 Pf6?

Daar heb ik al eens eerder over geschreven. Ik weet niet meer wanneer, waarschijnlijk lang geleden. (Ach ja dat heb je wel eens met herinneringen.) Nog maar eens. Gewoon koesteren! Misschien voor nieuwere lezers van de site.

Het is 24 april 1957. Er is een paastoernooi voor jeugd gaande in Het Amsterdamse Schaakhuis in de Henri Polaklaan. Een prachtige locatie. Heel ruim, heel mooi. Bijna luxe. Heerlijk om daar als heel jonge man te mogen spelen. Aan een tafel en met stukken waar ook grootheden als Euwe en Aljechin en andere beroemdheden zich van bediend hebben. Hun vingerafdrukken staan er nog op. Denk je dan. Ik speel voor mijn schoolteam, schoolschaakkampioen van Nederland.  Ik heb al een klein beetje schaaktheorie verorberd. Mijn partij  gaat aldus: 1 d4  d5 2 c4 Pf6.  Oef. Ik had daar toch iets over in een boekje gelezen? Hoe zat dat ook alweer?? Na wat nadenken vermoedde ik dat ik het wel nog een beetje wist. Dat was volgens Euwe niet goed omdat dan wit te snel een sterk centrum krijgt.      3 cxd5 Pxd5

  O ja, nu moet je volgens Euwe eerst 4. Pf3 spelen omdat anders e5 lastig is.  4. Pf3 Pc6 5.e4 Pf6 6.Pc3 Lg4

7. d5!! Hier kreeg ik al een beetje last van hartkloppingen.

7 …. Pe5?!?!  Klopt dit nu echt wel?  Laat mijn herinnering me niet in de steek ? 

  Nou ja, vooruit maar : 8. Pxe5 !?

In zeer korte tijd verspreidde er zich een bericht door het schaakhuis: iemand offert een dame bij zet 8! En binnen enkele minuten stonden er heel veel schakers rond mijn tafeltje.

En ja, het was goed. De details was ik vergeten, maar kon ik achter het bord wel weer bedenken.

Zo ging het verder:

Dat was al lollig.  Maar het kreeg nog een leuk vervolg. Minstens 15 jaar later. Komt er op school een leerling naar me toe uit Havo 4. ‘Ik ben oude KNSB-bladen aan het doorbladeren. Ergens kwam ik de naam Saraber tegen. Hebt u familie die schaakt? ‘Nee, niet dat ik weet. Ik schaak zelf een beetje, maar dat kan niet in een KNSB-blad verzeild zijn. Te onbeduidend.’ ‘ Ik zal een fotokopie ervan meebrengen’  Toen ik het onder ogen kreeg,  bleek het toen al een  minstens 15 jaar oud artikel te zijn van Max Pam. Die schreef toen geregeld voor het KNSB-blad. (Nu is hij columnist voor de Volkskrant en voor Het Parool. Schreef een aantal boeken en verzorgde met Tim Krabbé de  verzameling met journalistiek werk van Donner, het prachtige boek ‘De Koning’.)  Maar het desbetreffende artikel bleek te gaan over een jeugdtoernooi en tot mijn enorme  verbazing te handelen over mijn partijtje en het dame-offer en de commotie die dat verwekt had. Tjonge, was ik dus toch ongeweten wereldberoemd intussen.

Veel theorie-weigeraars hanteren het argument dat het te veel werk is en dat je het toch nooit meer tegenkomt. Voor hen: ik ben deze 2 …..  Pf6? -grap in mijn schaakleven vier keer tegengekomen. De tweede keer was in 1975 tegen Paul Kuijer. (broer van). Na 10 zetten opgegeven door zwart. Ook had ik het een keer in de externe.

Maar er was meer afgelopen maandag dat herinneringen opriep.  Ik stond bij het bord Sven-Ron na zet 18.

 Onstuitbaar drong zich een herinnering op. Aan ‘de match van de eeuw ‘ in 1972. Spassky moest bewijzen dat de Russische schakers, de Russische schaakschool, de Russische samenleving nog steeds superieur waren aan de westerse. Zeker nu Taimanov in de voorronde door Bobby Fischer met 0-6 was ingeblikt. De spanningen tussen De USSR en de USA liepen al heel lang hoog op. Het was de tijd van ‘de koude oorlog’. Fischer was een lastig mens. De prijzenpot was te weinig gevuld, de plaats waar de match gespeeld moest worden was niet zijn keuze. De stoel niet goed. De stukken te klein. De TV-kamera’s maakten te veel herrie. Enz., enz. Iedere keer dreigde hij af te haken. Dan kreeg hij zijn zin weer. En dan had hij weer wat anders. Bijna niemand geloofde  nog dat die match zou doorgaan.  Henri Kiesinger, toenmalig zeer belangrijk man, minister van buitenlandse zaken van de VS belde langdurig met Fischer en wist hem ervan te overtuigen dat hij echt Spasski moest verslaan, en voor de VS dus Rusland! Van hem hing alles af. De eer van zijn vaderland stond op het spel. Fischer bleek van deze bemoeienis van hoger hand onder de indruk. Hij ging toch maar spelen, in IJsland.

Maar hij verloor de eerste partij. Door een blunder? Door een zet die zelfs onze betere spelers niet gauw zouden doen. De kranten die al weken berichten publiceerden over Fischer en de match,  stonden er gelijk vol van. Ik volgde alles in de krant. Live op TV, je computer, of op je telefoon, dat bestond nog niet in 1972. Kort bericht op de radio bij het nieuws en de volgende dag de partij in de krant.

    Na 29.   b5 Lxh2? 30 . g3

Het is nooit duidelijk geworden wat de reden of de oorzaak was. Men kon zich bij een Fischer gewoon niet voorstellen dat die op die manier kon blunderen. Was het de druk, zelfs te veel voor een Fischer? Was het psychologische oorlogvoering? Wilde Fischer zijn tegenstander op het verkeerde been zetten ? Een onterecht superioriteitsgevoel bezorgen?  Was het een poging om hem te intimideren? Ik kan me zelfs tegen jou zoiets veroorloven? Of had hij diep in het vervolg echt iets gemist. Hoogleraren in de schaakkunde hebben later aangetoond dat zelfs na dit stukverlies de partij misschien toch nog te redden was geweest. Maar in mijn computerprogramma’s ben ik dat niet duidelijk  tegengekomen. De loper wordt ingesloten en gaat verloren. Zo ging het verder.

Bij de tweede partij kwam Fischer niet opdagen. Toen stond hij al met 0-2 achter. De westerse schaakwereld begon te wanhopen. Dit ging niet meer goedkomen. De Russen waren beledigd, en vonden dat Spassky maar naar huis moest komen. Maar Spassky was een gentleman, en bewonderde Fischer, ondanks alles. Hij bleef, ook toen Fischer later ook weer af en toe moeilijk ging doen. Spassky bleef. Maar was toch misschien wel een beetje aangedaan. Fischer maakte snel de stand weer gelijk, met superieur schaak.  Spassky bleef een heer, maar werd daarna pijnlijk verslagen. Met winst met 12,5 tegen 8,5 werd Fischer wereldkampioen. En volgens velen de sterkste ooit. En ik mocht van dit alles, ver weg en met vertraging,  getuige zijn. Mooie herinneringen!

En bij Ron?

  Kan hij hier wel slaan? (Op a2 ) Ron denkt een poosje na. Ja, de situatie is hier wel anders. De a-pion is al een stap verder  op de weg naar verlossing van de loper, dan destijds de h-pion van Fischer.  De loper op g7 kan na e4  misschien ook een duit in het zakje doen. Ron besluit dapper : het moet kunnen! Het zal minstens tot remise leiden en daar kon Ron wegens zijn pion achterstand en tijdnood best tevreden mee zijn. Maar misschien kon er wel meer !

En hij krijgt gelijk. Zo ging het verder

En zo kwam bij mij ineens het verleden weer tot leven.

eindcorrectie moet nog plaatsvinden

Het verslag van deze avond volgt spoedig

Ik schreef in  het verslag van de openingssimultaan dat ik geen gegevens had over de partij van Thomas. Omdat ik er met mijn kanera niet goed bij kon, en met mijn beperkte schaakverstand ook niet. Thomas was zo verschrikkelijk vriendelijk mij ongevraagd zijn partij toe te sturen. Daarom alsnog een klein laat dessert bij mijn simultaanmaaltijdje. Dat u hopelijk gesmaakt heeft. Kennelijk Thomas wel. Daar werd ik natuurlijk blij van.

Thomas’ notatie (hij was de enige die zijn partij opschreef) bevestigde enkele van mijn vermoedens:

1. Dat er meer personen zijn dan ondergetekende  die  direct of heel snel e5 het beste antwoord vinden op 1.  c4
2. Dat niet alleen ik de partij niet meer begreep maar ook Thomas zelf en Martin het niet meer allemaal konden vatten.

Natuurlijk mede  dankzij de belangeloze medewerking van prof. mr dr K. is mij nu duidelijk geworden

1. Dat Martin lang goed speelde maar zwart vanaf zet 8 zwart nergens bang meer voor hoefde te wezen
2. Dat  Thomas het initiatief kreeg vanaf zet 15

 15 …. e4!

• Dat Thomas mooi stond tot zet 17 die ik niet begreep

17. …..  f4 !?

• Die dus eigenlijk niet zo goed was. Daarna is de stand gelijk. En dat Thomas dat later helemaal niet erg vond want het doel was ‘verwarring teweeg brengen’.  (zei hij me. )
• Dat pas Martin’s 23^e zet een misser was. Daarna staat zwart gewonnen.Maar de verwarring was intussen compleet. Veel zetten zijn op dat moment voor wit desastreus. Vind daar in die korte tijd van een simultaaspeler maar eens de beste.

23. Dh1?

23.De1 Lh4+

23.Df1 Lh4+ 24.Kg1 Lh3 25.Tc2 Pxc3 26.Pxc3 Pxd4 27.f5

23.Dd3 Pxc3 24.Pxc3

• Thomas verelde dat hij geschrokken was van de zet Pe5, die hem een beetje overviel,  en dat hij een beetje voor de zekerheid en ach nou ja, hij heeft her niet gemakkelijk, maar remise aanbood.  In een volledig gewonnen stelling. Dus dat mijn veronderstelling in mijn verslag juist was dat het ook wel een beetje een sportief gebaar naar Martin was.

Eindcontrole moet nog plaatsvinden

De klus was dit jaar toebedeeld aan de kersverse kampioen Martin Zwaneveld. Een klus waarvan ik zelf altijd dacht :Hallo, je gaat toch niet tegen de sterksten van je club simultaan staan spelen als je  individueel je handen er al meer dan vol aan hebt. Maar Martin is van een beter kaliber. Die gaat er gewoon voor. Het totaal aantal deelnemers was nog wel te behappen. 12 borden, waarvan  5 niet-clubleden, waarvan 2 jonge jongens. Van hen kun  je met een klein beetje vertrouwen wel afwachten hoe sterk ze zijn, van de rest kon dat niet gezegd worden. Daar zaten maar liefst 4 voormalige kampioenen bij. Wie gedacht  had dat Martin niet sterk genoeg zou zijn om al die varkentjes te wassen, kwam bedrogen uit. Hij deed het voortreffelijk. Onze drie sterkste schakers kwamen niet verder dan remise.

Wit staat hier volgens Komodo best een klein beetje beter, maar begrijpelijkerwijs  was Martin best tevreden met remise.

Soms kwam bij die remises misschien ook wel een heel klein beetje sportieve waardering voor Martin kijken, maar hij kreeg het echt niet kado, en leverde dus absoluut  een geweldige prestatie.

Ook Komodo vindt dit dicht tegen remise. Maar Zwart staat zeker niet slechter.

Van zijn partij tegen Thomas heb ik helaas geen foto. Ik kon er niet goed bij in dat hoekje, en bovendien was die partij voor mij veel te ingewikkeld. Misschien was de remise een sportief gebaar van Thomas?

Martin scoorde zijn winstpunten tegen alle niet-clubleden plus Matthijs die weer eens een mat achter de paaltjes over het hoofd zag, in wat mindere stelling.

De meesten van zijn slachtoffers boden toch echt heel behoorlijk tegenspel.

Alleen Paul won. Omdat Martin iets te optimistisch 2 pionnen in de uitverkoop deed en de compensatie erg tegenviel. Tegen Paul gaf hij al snel op, maar tegen Hans, die ook 2 pionnen won, bleef hij doorknokken en hield dat vol tot rond middernacht. Toen accepteerde Hans toch maar remise.

Zo werd het een score van 8,5  uit 12. Heel goed, temeer daar hij weinig ervaring heeft met simultaan spelen tegen volwassenen, en er bovendien achter zijn rug in het begin het een en ander plaats viel dat beslist niet onder het predikaat ‘sportief’ kan worden gerangschikt.  Dat ergerde mij flink, wetende dat Martin het vanavond sowieso al moeilijk genoeg had.

Hij dankte zijn goede resultaat mede aan een onverstoorbaar rustig tempo, wat wel maakte dat de deelnemers wat geduld moesten opbrengen voor ze hun zetten mochten doen. Dat brachten de meesten wel op. Dat dat wat te moeilijk was voor de jongens Jasper en Matthijs (een veel jongere uitvoering dan de onze ) is begrijpelijk.

Als het Jasper en Matthijs te lang duurde zochten ze af en toe aan de overzijde van hun borden  hun toevlucht bij hun vader en moeder.

Dat is op den duur natuurlijk niet echt bevorderlijk voor de kwaliteit van je spel. Als ze ouder zijn geworden en wat geduldiger zullen ze vast nog veel sterker worden. Nu al was lang zichtbaar dat ze veel aanleg voor het spel bezitten. Wat Martin na de laatste zet de woorden ‘ je hebt goed gespeeld’ ingaf.

Een paar momenten ter illustratie :

Wat ziet een mens nog als hij 12 partijen tegelijk spelt ?

Tegen de vader van de jongens:

Een leuke combinatie tegen zoon Matthijs

1…Kd8 2.Lc7+!! Kxc7 3.Dxd7+ Kb6 4.Dg7

 Een aanhoudend offensief tegen de heer waarvan ik ook al vergat de naam te vragen Die leek nog wat tegenaanval te kunnen creëren, maar Martin had goed gezien dat hij dat allemaal gemakkelijk kon pareren. Het grote materiële voordeel van wit leidde tot mat.

Gerrit die als gebruikelijk degelijk verdedigde meende later een gemiste winst voor Martin met Txc7 te hebben gezien.

Dat ziet Komodo anders

Nico de Koning hield ook lang stand. Speelde een degelijke opening. Maar werd toch strategisch overspeeld en had tenslotte te veel zwakke pionnen en velden in zijn stelling (d6,f6,h6) en een te onveilige koning,  om te kunnen overleven. 

Een redelijke opkomst, in aanmerking nemende dat een aantal clubleden nog met vakantie was en Frank op zich nam als barkeeper te fungeren.

De stemming was prima. De prestatie van onze kampioen ook.  Al met al een geslaagde opening van het nieuwe seizoen.