In de vorige aflevering volgden we Nimzo's uiteenzetting over de'Erste Grund" (1e reden) om een vrijpion direct te blokkeren en niet te wachten tot die gevaarlijk gaat worden.

Hij besluit zijn betoogje met een volledige partij  ( P.S.Leonhardt – A.Nimzowitsch, San Sebastian  1912 ) die volgens hem "Die Stichhaltigkeit des ersten Grundes klar lässt hervortreten."

Ik zal er een enkele situatie uitlichten:

Nimzowitsch (zwart) speelde hier 11 … , f5.

Als simpele amateur denk ik gelijk: wat een sufferd! Zo creëer je toch met zwart een vrijpion bij je tegenstander? Die slaat natuurlijkniet en passant. Dank u wel! Vrije e-pion! Waarom doet Nimzo dat?  1. Het zou me niet verbazen als Nimzo diep in zijn hart hier een (spoedig) te blokkeren vrijpion in plaats van een nadeel eigenlijk eenvoordeel vindt voor zwart!    2. Hij zegt zelf: "Anders speelt wit spoedig f4-f5 met aanvalsspel." Maar daar moet Houdini hartelijk om lachen. Die noemt 11…. f5 pas op de 12e plaats. Die ziet bijv. veel meer in 11. …. g6  gevolgd door Pg7. Maar ja, die is natuurlijk geprogrammeerd met : een vrijpion van je tegenstander is vervelend voor je! Dat vindt Nimzo kennelijk niet.

De jongens spelen hun potje verder naar eigen menselijk inzicht en na zet 16 staat de volgende stelling op het bord:

Wit speelt hier 17. Pa4-c5.  Wat Nimzo de volgende ontboezeming ontlokt: "Een positionele fout! Wit moet proberen dit paard te bewaren" (kan zelf t.z.t. misschien als "Blockeur" dienen of misschien  ooit tegen dat akelige paard op e6 geruild worden). Zwart heeft er best het loperpaar voor over (voorlopig is de stelling nog te dicht, en dus is dat nog niet belangrijk.) 17 …. Lxc5!  Inderdaad, het blokkerende paard kan nu niet meer zo eenvoudig van zijn plek verdreven worden, maar daar is Houdini niet bang voor. In de diagramstelling vindt Houdini  17. Pa4-c5 een prima zet, met flink voordeel voor wit, en N's voorstel ter verbetering   (17 Lc5)   ziet H.  niet echt zitten.

Maar Nimzo is in zijn nopjes (of in z'n knollentuin), en rond de 28e zet doemt het soort stelling op waar hij van droomt:

Hij speelt hier 28 .. ,  c6-c5! Dat die pion op c5 geslagen kan worden interesseert hem niet. Tegenover mogelijk pionverlies staat het plotselinge ontwaken van de loper op b7. Wit schrikt er  hevig van, ziet de bui d5-d4 al hangen, en dus slaat hij niet op c5 , maar speelt29. Tf3-g3. (Toch was bxc5 of Lxc5 beter geweest.)  En nu volgt toch ook   29 .. , d4

Wit staat ineens moeilijk, maar 30. Dd2 was nu althans nog iets. Maar na 30 Da3? ontstaat de stelling die Nimzo nodig heeft om aan te tonen dat zo'n vrijpion-blokkerend paard toch best ook nog wat meer kan doen dan voor barrière spelen. Hij staat toch ook te trappelen van ongeduld om iets te doen op g5 en/of  f4.    30 .. , g5! ( 31. fxg5? f4!)

 

Volgens mij heeft N. met deze partij niet aangetoond dat een vrijpiondirect geblokkeerd moet worden, maar wel  de waarde van zijn andere theorietje, dat het stuk dat de vrijpion  blokkeert niet alleen maar staat te blokkeren, maar wel degelijk nog meer in zijn mars heeft. Waarvan akte! Ach, zulke kleine onnauwkeurigheden vergeven we hem toch graag.

 

De "Zweite Grund" (2e reden)  om een vrijpion te blokkeren:

Nimzo begint weer eens met een hele lange babbel. (Die wellicht voor enkelen van ons toch enig nut kan hebben)  :

" …… bij schaken beslist vaak tenslotte het Optimisme; ik bedoel dat het psychologisch waardevol is bij zichzelf de gave te ontwikkelen zich met kleine voordelen plezierig te voelen. De beginner voelt zich alleen maar blij als het hem lukt zijn tegenstander een mat aan te kondigen, of nog meer als hij diens dame kan veroveren; de schaakmeester daarentegen is al blij en koninklijk tevreden, als het hem lukt slechts de schaduw  van een eventuele vijandelijke pionnenzwakte te bespeuren, ergens in een hoekje van de linker helft van het bord! Dit hier geschetste Optimisme, is de absoluut onmisbare basis voor alle Positiespel. Dit Optimisme is ook de kracht die iemand in staat stelt bij elk kwaad, hoe groot het ook mag zijn, toch de allerzwakste lichtzijde te ontdekken.

In ons specifieke geval kunnen we vaststellen dat een vijandelijke vrijpion ongetwijfeld voor ons een aanmerkelijk kwaad betekent. Maar een kleine lichtzijde valt hier ook waar te nemen. In het geval van een blokkade van deze pion hebben we de kans het blokkerende stuk veilig neer te zetten achter de rug van de vijandelijke pion. De "Blockeur" staat daar veilig voor een frontale aanval. Bijv. door een toren.

(Te8 bedreigt Pe3 niet) "

 

Duits was vroeger niet mijn favoriete vak. U mag mij wel dankbaar zijn voor alle energie die ik voor u in de vertaling heb gestoken van dit deel van dit opmerkelijke boek. ( Gelukkig was mijn echtgenote in het werkzame deel van haar leven lerares Duits, en zij wilde af en toe wel even helpen.)

 

Als u  het niet erg vindt, zal ik u volgende keer vergasten op vertaling en samenvatting  van "Der dritte Grund."  (om een vrijpion te blokkeren) met o.a. "Die Verpflanzung der Lähmungs-Erscheinungen nach dem Hinterlande" ???????????????  "Über die pessimistische Weltanschaung, und wie diese sich zur schwärtesten Melancholie verdichten kann." ???????????????

Wat nu weer !!?

Enfin,we zullen zien.